Xét nghiệm Calcitonin là một xét nghiệm máu được sử dụng để đo nồng độ hormone calcitonin trong máu. Calcitonin là một hormone do các tế bào C (còn gọi là parafollicular cells) của tuyến giáp tiết ra. Nồng độ calcitonin tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy (Medullary Thyroid Carcinoma – MTC), một dạng ung thư tuyến giáp hiếm gặp nhưng nghiêm trọng.
Công dụng của xét nghiệm Calcitonin
- Chẩn đoán ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy:
- Xét nghiệm này thường được chỉ định khi có nghi ngờ mắc MTC, đặc biệt là ở những người có tiền sử gia đình hoặc có các triệu chứng bất thường ở tuyến giáp.
- Nồng độ calcitonin trong máu thường tăng cao ở bệnh nhân mắc MTC, ngay cả khi ung thư vẫn ở giai đoạn sớm và chưa có triệu chứng rõ rệt.
- Theo dõi tiến triển và hiệu quả điều trị ung thư:
- Sau khi chẩn đoán ung thư thể tủy, xét nghiệm calcitonin được sử dụng để theo dõi tiến triển của bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị. Nếu nồng độ calcitonin giảm sau phẫu thuật hoặc điều trị, điều đó cho thấy ung thư đã được kiểm soát tốt.
- Nếu nồng độ calcitonin vẫn cao sau phẫu thuật hoặc tăng trở lại sau một thời gian, điều này có thể là dấu hiệu ung thư chưa được loại bỏ hoàn toàn hoặc đang tái phát.
- Tầm soát ung thư tuyến giáp ở người có nguy cơ cao:
- Đối với những người có tiền sử gia đình mắc MTC hoặc mang đột biến gen RET, xét nghiệm calcitonin có thể được sử dụng để phát hiện ung thư sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng.
- Đánh giá các tình trạng khác liên quan đến tăng calcitonin:
- Ngoài ung thư tuyến giáp thể tủy, nồng độ calcitonin cũng có thể tăng trong các tình trạng lành tính khác như viêm tuyến giáp, bệnh thận mạn tính, hoặc sử dụng thuốc nhóm PPI (thuốc ức chế bơm proton). Tuy nhiên, mức độ tăng trong các tình trạng này thường thấp hơn so với khi bị ung thư.
Quy trình thực hiện xét nghiệm
- Chuẩn bị: Thông thường không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi làm xét nghiệm calcitonin. Tuy nhiên, bác sĩ có thể yêu cầu ngừng sử dụng một số loại thuốc (như PPI) có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
- Lấy mẫu máu: Mẫu máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch cánh tay và gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Mức calcitonin bình thường
- Giá trị bình thường của calcitonin thường dưới 10 pg/mL đối với phụ nữ và dưới 15 pg/mL đối với nam giới, nhưng ngưỡng này có thể thay đổi tùy thuộc vào phòng xét nghiệm cụ thể.
Mức calcitonin bất thường
- Mức calcitonin tăng cao (thường trên 100 pg/mL) có thể là dấu hiệu mạnh cho thấy sự hiện diện của ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy. Ở những người mắc MTC, nồng độ calcitonin có thể cao hơn nhiều lần so với bình thường, đặc biệt khi ung thư ở giai đoạn tiến triển hoặc đã di căn.
Test kích thích Calcitonin (Stimulated Calcitonin Test)
- Trong một số trường hợp, nếu kết quả xét nghiệm calcitonin cơ bản không rõ ràng, bác sĩ có thể yêu cầu test kích thích calcitonin. Phương pháp này bao gồm việc tiêm calcium hoặc pentagastrin để kích thích tuyến giáp sản xuất thêm calcitonin, giúp đánh giá nồng độ calcitonin một cách rõ ràng hơn.
Hạn chế của xét nghiệm Calcitonin
- Không đặc hiệu cho ung thư tuyến giáp thể tủy: Mặc dù xét nghiệm calcitonin có độ nhạy cao trong phát hiện MTC, nhưng nồng độ calcitonin cũng có thể tăng trong các tình trạng khác như viêm tuyến giáp, bệnh thận, hoặc khi sử dụng thuốc.
- Test kích thích có thể không phổ biến: Một số loại thuốc như pentagastrin không được phổ biến ở một số quốc gia, khiến việc thực hiện test kích thích có thể bị giới hạn.
Kết luận
Xét nghiệm calcitonin là một công cụ quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy. Nó có giá trị trong việc phát hiện sớm bệnh ở những người có nguy cơ cao và giúp đánh giá hiệu quả điều trị sau phẫu thuật. Tuy nhiên, xét nghiệm này cần được kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác và được thực hiện bởi các chuyên gia y tế để đảm bảo kết quả chính xác và phù hợp với tình trạng bệnh nhân.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.